रंगहीन सपनाहरू

रंगीन घरको झ्यालबाट
रंगहीन एउटा युवतीले
मन्दिरमा पूजा गरिरहेका
राताम्मे महिलाका हातका थाली
र
सिउँदोको सिन्दुर हेर्दै
टोलाइरहेकी छिन्
उनीसँग रंगीन सपनाहरू छैनन्
रंगीन वस्त्र छैन
सादा जिन्दगी हेर्ने
आँखाहरू मात्र छन्
जसका लागि उनी व्रत बस्थिन्
उनले नै आफैसँग
खुसी, रगींन संसार
र सिउँदाको सिन्दुर
सँगसँगै लगेर गएका थिए
सदा सदाका लागि

बढ्दो बलात्कार र कारणहरू

नेपालको सन्दर्भमा हेर्दा बलात्कार पनि पछिल्लो समयमा प्रमुख समस्याका रुपमा देखा परेको छ । जति जति शिक्षाको विकास हुँदै गयो, त्यति त्यति नै समाजमा यौन उदारता फैलनु र अर्कातिर यौनलाई ढाकछोप गर्नुले पनि दिन प्रतिदिन बलात्कारका घटनाहरू बढिरहेका छन् । केही समय पहिला बलात्कारका घटना छिटफुट रुपमा सुनिन्थे भने हाल आएर यस्ता घटनाले मिडियामा धेरै स्थान पाउन थालेका छन् । पहिले बलात्कार नै नहुने तर अहिले प्रविधिको विकाससँगै बलात्कारका घटनाहरू  भइरहेका छन् भन्ने आम मानिसलाई लाग्न सक्छ तर खास त्यसो होइन । पहिले पनि बलात्कारका घटना उत्तिकै मात्रामा हुने गर्थे तर लुकाइन्थे किनकि त्यतिखेर शिक्षाको कमी थियो । अझ भनौं इज्जत गुम्ने डरले यस्ता घटनाहरू  समाजबाटै लुकाइने गर्थे । समय बदलिएको छ । नेपालका केही अति विकट गाउँमा बाहेक लगभग धेरै स्थानमा शिक्षाले यौन जीवनमा मात्र नभएर मान्छेको सम्पूर्ण जीवनलाई फरक र सरल बनाइदिएको छ । हामी सबैका लागि यो खुसीको कुरा हो तर पछिल्लो समयको यौन उदारताले भने समाजमा अर्को समस्या निम्त्याइदिएको छ । सहरीया पुस्तामा भित्रिएको पश्चिमी सस्कृतिले गाउँ गाउँमा समेत प्रभाव पारेको छ । सोसियल साइटमा रमाउने कैंयौ युवायुवतीहरू ले समेत फेसबुक, ट्वीटर, मिग मार्फत बलात्कारका बारेमा कडा आलोचना र आफ्ना धारणाहरू  राख्ने गरेको पाइन्छ । केही समय पहिले त ट्वीटेहरूले दिनभरी जसो यसको बारेमा आवाज उठाएका थिए । धेरैको विचार फरक फरक भए पनि नेपालमा फितलो कानुन भएकाले घटना घट्ने गरेको धेरैको गुनासो थियो । निलो चलचित्र, उत्तेजक बनाउने खालका पहिरन, यौन प्रतिको सङ्कुचित सोंच, युवापुस्ताका अनेक चाहनाका कारणले गर्दा पनि पछिल्लो समयमा यौन विकृति प्रमुख समस्याका रुपमा विकास भएको मान्न सकिन्छ । हुन त बलात्कारका घटना युवापुस्तामा मात्र सीमित छैन । बिभिन्न सञ्चार माध्यममार्फत चार बर्षकी बालिकादेखि असी वर्षे बुढीआमा समेत बलात्कारको सिकार भएका समाचार आइरहनु नौलो लाग्न छोडिसकेको छ । बलात्कारको यो बिकराल स्थितिलाई रोक्ने खालका कडा कानुन बनाउन न सरकारले नै पहल गरेको छ न त सरोकारवालाले नै । छिमेकी देश भारत लगायतका कैयौं राष्ट्रले बलात्कारीलाई मृत्युदण्ड सम्मको सजाय तोके पनि बलात्कारका घटना नरोकिनुले नेपालमा त झन बलात्कारीलाई बल पुगेको मान्न सकिन्छ ।

शिक्षाको यो विकासले ल्याएको विकृतिलाई केही हदसम्म कम गर्न भने अवश्य सकिन्छ । के कारणले बलात्कारका घटनालाई प्रोत्साहित गर्न प्रेरित गर्छन् त ? आउनुस् यस बारेमा छलफल गरौं ।

अङ्ग प्रदर्शनः बलात्कारका घटना घट्नुमा अङ्ग प्रदर्शनलाई पनि एउटा कारणका रुपमा लिन सकिन्छ । पछिल्लो समयमा भित्रिएको पश्चिमी शैलीले गाउँ देखि सहरसम्मका, बच्चादेखि वृद्धसम्मकालाई प्रभाव पारेको छ । पहिले पहिले महिलाका घुँडा देखिने खालको कपडा लगायो भने पनि समाजले राम्रो मान्दैनथ्यो तर अहिले घुँडा छोपिने गरी पहिरन लगाएर हिड्ने युवती पाउन धौ धौ पर्न थालेको छ । त्यसो त मुस्लिम समुदायका महिलाहरू जसले आफ्नो पुरै शरिर ढाकेर हिड्छन् । तिनीहरू बलात्कारको शिकार नभएका भने होइनन् तर हामी के बुझ्न सक्छौं भने अङ्ग प्रदर्शनले पनि केही हदसम्म बलात्कारको घटना निम्त्याउन सक्दछ । पक्कै पनि मुस्लिम समुदायका महिलाहरू भन्दा हाम्रो जस्तो छाडा संस्कृति भएको राष्ट्रमा यस्ता घटना बढी घटेको पाइन्छ ।

फेक लभ स्टोरीः अहिलेको समाजमा चोखो प्रेमका कथाहरू पाइन छोडिसकेको छ । युवायुवतीहरू  समय बिताउने उद्धेश्यले एक वा एक भन्दा बढीसँग प्रेम गरिरहेका छन् । त्यही प्रेमको नाटकले बलात्कारको घटनासम्म पनि पुर्‍याएका समाचार भने हामी सुन्दै आएका छौं । जब चोखो प्रेम गर्नेले उसको पे्रम झुटो हो भन्ने बुझ्छ । त्यसको बदलामा उसले उक्त युवतीसँग बलात्कारलाई माध्यम बनाएर नजिकिने वा टाढा हुन खोज्छ । त्यति मात्र नभएर धेरै युवाहरू केवल यौनकै लागि प्रेम गरिरहेका हुन्छन् तर युवा युवतीको असहमतिले उनीहरू मा बलात्कारको स्थिति सृजना हुने गर्छ ।

युवाको मानसिक स्थितिः हरेक मान्छेको सोँच्ने शक्ति फरक फरक हुन्छ । संसारलाई हेर्ने उसको आफ्नै शैली हुन्छ । अंगप्रर्दशन, निलो चलचित्र आदिका कारणले मान्छेको मनमा यौन प्रतिको दृष्टिकोणमा गहिरो छाप पारेको हुन्छ । समाजमा लुकेका त्यस्ता केही गलत सोंचका कारणले पनि बलात्कार लगायतका घटनामा असर पारिरहेको हुन्छ । अंग प्रदर्शन गर्दै हिड्ने अहिलेका आधुनिक युवतीको कारणले पुरुषको सोंच्ने शक्ति अथवा उसमा लुकेर रहेको यौन शक्तिलाई जगाउन सहयोग गर्छ । आगोमा घ्यु परेपछि पक्कै पनि पग्लिन्छ झन जम्ने कुरा हुँदैन ।

बढ्दो प्रविधिको विकासः विकासले संसारलाई एकदमै साँघुरो बनाइदिएको छ । हामी संसारको जुनसुकै कुनामा भएपनि अर्को कुनामा भएका मान्छेसँग एकैछिनमा कुरा गर्न सक्छौं । परिवार तथा साथीहरूसँग आफ्ना खुसीहरू साट्न थाल्छौं । धेरै मान्छेले यसरी प्रयोग गर्ने प्रविधिलाई भने सबैले यही तबरबाट प्रयोग गर्छन् भन्ने छैन । अहिलेका युवापुस्ताले प्रविधिको प्रयोग केवल सेक्सका लागि मात्र पनि गरेको पाइन्छ । सामाजिक सञ्जाल फेसबुक, मिग, निम्बज आदि जस्ता साइटहरूले नयाँ साथी बनाउनका लागि स्थान दिएको छ । सामाजिक सञ्जाल चलाउनेमा धेरै युवा पुस्ता नै अगाडि पाइन्छन् । अझ भन्ने नै हो भने त मिग चलाउने धेरै युवा नै हुन्छन् । युवापुस्ताको सामाजिक सञ्जालको बढ्दो प्रयोगले पनि बलात्कारका घटनामा सहयोग पुर्‍याएको छ । त्यस्तै प्रविधिको विकाससँगै  छ्यासछ्यास्ती निलो चलचित्रको प्रयोग, फोन लभ आदिका कारणले पनि बलात्कारका घटना घट्नमा सहयोग पुर्‍याएको छ ।

फितलो कानुनः बलात्कारका घटनाले बढवा पाउनुको अर्को कारण हाम्रो देशको फितलो कानुन हो । हुन त देशको आफ्नै हालत कानुन नभएको जस्तो भैरहेका बेला हामीले बलात्कार सम्बन्धी कानुन खोज्नु मूर्खता होला तर बलात्कार जस्तो जघन्य अपराधका लागि हदैसम्मको कडा सजायसहितको कानुन जरुरी छ । छिमेकी मुलुकहरूमा समेत बलात्काकारीलाई मृत्युदण्ड दिनेसम्मको कानुन बनिसकेको छ तर नेपाल सरकार भने राजनीतिक आडमा दोषीलाई कारवाही गर्नुको साटो उल्टो आश्रय दिने कारणले गर्दा पनि यस्ता घटनाले मौलाउने अवसर पाएका छन् ।

अन्य कारणः केवल यति मात्र कारण सायद नहुन सक्लान् । यी बाहेकका अन्य थुप्रै कारणले पनि बलात्कारका घटना बढाउनमा इट्टा थप्ने कार्य गरिरहेका छन् । हाम्रो देशमा मात्र नभएर संसारका धेरै देशमा बलत्कारका घटनाले मिडियामा स्थान पाउन थालेका छन् । हलिउड, बलिउड, अन्य चलचित्र उद्योग तथा नेपाली चलचित्र उद्योगमा समेत छाडापन भित्रिएको छ । टि.भी., रेडियो आदिबाट समेत युवापुस्तालाई केन्द्र बनाएर चर्चामा आउनका लागि यौन उत्तेजक कार्यक्रमहरू बढिरहेका छन् तर यस्ता कारणले मान्छेलाई उसमा लुकेर रहेको यौन इच्छालाई जगाउनलाई सहयोग गरिरहेको हुन्छ । किशोरावस्थामा आएका सवेंगहरूलाई नियन्त्रण गर्न नसक्नु, कुलत, लागू पदार्थको सेवन आदि कारणहरूले गर्दा बलात्कारका घटना दिन प्रतिदिन बढ्दै गएको पाइन्छ ।

अन्तमाः यौन चाहना सबैमा हुन्छ । मान्छेमा मात्र हैन सबै प्राणीमा ।